Shkup, 22 shkurt – Ka mungesë të ekspertëve të meteorologjisë në shtet që do të zëvendësojnë ata që janë në pension ose, nga ana tjetër, në institucionet që kanë nevojë për meteorologë, nuk punësohet kuadër përkatës. Është i dobët interesimi për të studiuar në Programin e gjeofizikës dhe meteorologjisë, një nga gjashtë programet në Institutin e Fizikës të Fakultetit të Shkencave Matematiko-Natyrore në UKM, përkundër faktit që, për shkak të mungesës, Ministria e Arsimit dhe Shkencës jep bursa për studime të fizikës.
“Gjendja kadrovike në fushën e meteorologjisë dhe hidrologjisë në Maqedoni është shqetësuese. Sipas analizave të fundit, vendi po përballet me një mungesë serioze të ekspertëve në këto fusha, pasi shumë kuadro me përvojë janë para pensionimit. Kritike është edhe situata me kuadrin e vëzhgimit, të punësuar në rrjetin shtetëror hidrometeorologjik të stacioneve meteorologjike, hidrologjike, klimatologjike, agrometeorologjike dhe fenologjike. Prandaj, është e nevojshme që urgjentisht të rritet interesi për këto studime dhe të hapen mundësi të reja punësimi për kuadrin e ri, deklaroi për MIA-n Prof. dr. Vllado Spiridonov, profesor i rregullt i meteorologjisë në Institutin e Fizikës dhe aktualisht i vetmi që jep lëndë meteorologjike në studimet deridiplomike dhe pasdiplomike në programin e studimit në gjeofizikë dhe meteorologji.
Për studimet e ciklit të parë (universitar), programi rifreskohet me një akreditim të ri nga viti 2022, në mënyrë që meteorologjia të studiohet në semestrin e parë, duke i lejuar studentët të njihen herët me konceptet themelore të kësaj disipline shkencore . Titulli i inxhinierit të diplomuar në fizikë-meteorologji vjen me studime të përfunduara katërvjeçare (tetë semestra).
Nga viti 2021 deri në vitin 2024, shprehet Spiridonov, dy studentë u diplomuan dhe një student përfundoi studimet pasdiplomimit dhe mori një diplomë master në fizikë-meteorologji. Ata ndoqën udhëzimet sipas programit të mëparshëm të akreditimit (2017-2022).
Në vitin aktual 2024/2025, u regjistrua vetëm një student i gjeofizikës dhe meteorologjisë, megjithëse sipas Konkursit të Shën Qirilit dhe Metodit, 15 vende ishin në dispozicion në kuotën shtetërore dhe pesë në kuotën për bashkëfinancimin e studimeve.
“Kuota e regjistrimit nuk ka ndryshuar ndër vite, por shqetësues është fakti që numri i kandidatëve të interesuar është i ulët. Interesi për të studiuar në këtë program është shumë i ulët. Aktualisht, gjithsej tre studentë janë aktivë në këtë program studimi”, shprehet Spiridonov.
Ndonëse kuota e regjistrimit mund të regjistrojë mjaft studentë dhe ndonëse Ministria e Arsimit dhe Shkencës jep bursë për të gjashtë programet e studimit në fizikë, që arrin 18.000 denarë dhe është më e larta në raport me kategoritë e tjera të bursave, studentët e studimeve deridiplomike nuk regjistrohen.
Për të rritur atraktivitetin e programit, sipas Spiridonovit, nevojiten masa shtesë që do të kontribuojnë në njohjen e programit dhe përmirësimin e statusit të tij, siç është zgjerimi i programit të studimit me lëndë të reja, ndërdisiplinore, përmirësimi i infrastrukturës laboratorike, modernizimi i sallave të leksioneve, prokurimi i instrumenteve moderne, observatori moderne mini-meteorologjike, financimi përmes projekteve shkencore-hulumtuese…
Pjesëmarrja e ulët për studim është ndoshta për shkak të pasigurisë në lidhje me karrierën e mëtejshme në profesion dhe nëse studentët pas diplomimit do të marrin punësim adekuat sepse shpesh në institucione ka një profil tjetër të punonjësve në vend të meteorologëve të cilët janë të trajnuar me një gamë të gjerë njohurish thelbësore për të kuptuar atmosferën dhe proceset meteorologjike, si dhe për aplikim në parashikim, analizë klimatike dhe hulumtim.
“Përvojat e punësimit janë të ndryshme. Në të kaluarën, një pjesë e madhe e meteorologëve të diplomuar u punësuan në institucionet kompetente menjëherë pas diplomimit. Megjithatë, ekziston edhe një brez i të diplomuarve që kanë përjetuar vështirësi në punësim, sepse nuk kishte pozicione të hapura në kohën e përfundimit të tyre. Kjo i detyroi ata të kërkonin mundësi alternative profesionale jashtë meteorologjisë”, shprehet Spiridonovi, i cili është ish-profesor viziting në Universitetin e Vjenës.
Ai thekson se meteorologjia ka zbatim multidisiplinar në shumë sektorë në vend dhe mundësi punësimi në ekologji, bujqësi, energji, transport, shëndetësi, pylltari, ekonomi ujore, turizëm etj.
Si profesori i vetëm në lëndët e meteorologjisë, Spiridonovi në periudhën e kaluar, përmes një game të gjerë aktivitetesh, veçanërisht përmes rrjeteve sociale, duke përfshirë paraqitje të shumta në media, punon në afirmimin dhe promovimin e fizikës si shkencë natyrore dhe meteorologji në vend dhe angazhohet në formimin e një kuadri mësimdhënës për të mësuar këtë program studimi në Institutin e Fizikës ose punon në krijimin e një rinie që do të vazhdojë punën hulumtuese dhe mësimore në fushën e meteorologjisë.
Pesë kandidatë tashmë janë regjistruar në programin e ri master në fizikë atmosferike – meteorologji, në ciklin e dytë të studimeve në Institut, i cili filloi të realizohet këtë vit akademik. Studimet zgjasin një vit (dy semestra), dhe kandidatët e diplomuar do të kenë titullin Master në Fizikë Atmosferike – Meteorologji. Programi, shprehet ai, është modern, interdisiplinor, fleksibël dhe i përshtatur për kandidatët në fusha të ndryshme, duke përfshirë shkencat teknike dhe natyrore. Ai përfshin profesorë nga Instituti i Fizikës dhe Instituti i Gjeografisë në FMN, si dhe një profesor nga FINKI.
Ai shpreson se interesi për këtë program studimor do të rritet. Konsideron se edukimi dhe njohja e duhur e sistemit të klimës dhe fizika e atmosferës janë thelbësore për një kuptim të duhur të këtij koncepti kompleks të ndryshimeve klimatike dhe sfidave që ato paraqesin, të nevojshme për përshtatjen dhe zbutjen e rreziqeve që vijnë nga paqëndrueshmëria e sistemit klimatik.
Sipas informacioneve të marrë nga meteo-alarmi i Drejtorisë Hidrometeorologjike, nga data 21 deri më 24 korrik 2022, territori i të gjithë vendit do të preket nga temperaturat e larta
“Meteorologjia është shkencë interdisiplinore me reëndësi thelbësore për studimin e sistemit klimatik të planetit tonë, i cili është i paqëndrueshëm për shkak të ngrohjes globale dhe efektit serë. Ndryshimet klimatike janë çështje komplekse që bën pjesë në konceptet themelore fizike të atmosferës. Prandaj, meteorologjisë duhet t’i jepet më shumë peshë, sepse siguron njohuritë e nevojshme për funksionimin e këtij sistemi dhe për të gjitha forcat që kontribuojnë në reagime të caktuara, siç janë rritja e frekuencës dhe intensitetit të ngjarjeve ekstreme të motit, rrezikimi i biodiversitetit dhe ekosistemeve, si dhe sfidat për zhvillim të qëndrueshëm”, konstaton Prof. Spiridonov.
Nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës për MIA shprehen se në përputhje me kompetencat e tyre, stimulimi që ata mund të ofrojnë është bursa që u jepet studentëve të regjistruar në programet e studimit të fizikës, 18 mijë denarë në muaj për nëntë muaj të vitit.
“Por, është evidente se nevojiten ndryshime edhe në programet e studimit, dhe natyrisht pritet propozim nga institucionet e arsimit të lartë, të cilat janë autonome dhe rregullojnë lëndën mësimore. Mbështesim vendosjen e lëndëve interdisiplinore, si dhe bashkëpunimin me universitetet e huaja dhe zbatimin e programeve të përbashkëta të studimit me diploma të dyfishta”, konsiderojnë nga MASH-i.
Nxënësit dhe qytetarët duhet të denoncojnë në Inspektoratin Shtetëror të Arsimit (ISHP) nëse shkollat u kërkojnë atyre të paguajnë për certifikatat për vitin e përfunduar shkollor”, tha ministri Arbër
Sa i përket personelit, Ministria thekson se jo vetëm Instituti i Fizikës i Fakultetit Ekonomik, por të gjitha institucionet publike të arsimit të lartë presin përmirësim të situatës këtë vit.
“Arsimi i lartë po bëhet prioritet dhe një buxhet dukshëm më i madh është siguruar në krahasim me vitet e kaluara”, shtoi Ministria e Arsimit dhe Shkencës.
