Bruksel, 10 nëntor – Më 30 tetor, Komisioni Evropian miratoi raportet e zgjerimit të vitit 2024 me një vlerësim të detajuar të progresit të bërë nga vendet që aspirojnë të anëtarësohen në Bashkimin Evropian. Raportet mbulojnë progresin e Gjeorgjisë, Moldavisë, Ukrainës, Turqisë dhe vendeve të Ballkanit Perëndimor (Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Kosova, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut, Serbia) në rrugën drejt BE-së, transmeton Zhurnal.mk
Vlerësimet shoqërohen me rekomandime dhe udhëzime për reformat që secili kandidat duhet të ketë prioritet për të avancuar në negociatat e anëtarësimit.
Në fund të tetorit, presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, gjatë vizitës së saj katërditore në vendet e Ballkanit Perëndimor, vizitoi gjashtë vendet që duan të anëtarësohen në BE – Shqipërinë, Bosnjë dhe Hercegovinën, Kosovën. , Maqedonia e Veriut, Mali i Zi dhe Serbia.
Von der Leyen ka premtuar se zgjerimi i BE-së do të jetë në krye të agjendës në Bruksel. “Të jeni të sigurt se zgjerimi do të mbetet prioriteti kryesor në mandatin tim të ardhshëm”, tha Von der Leyen në konferencën e përbashkët për shtyp me kryeministrin shqiptar Edi Rama në Tiranë, transmeton Zhurnal.mk
Diskutimet për zgjerimin e BE-së në rajonin me rreth 16.6 milionë banorë janë duke u zhvilluar për gati 20 vjet, ndërsa në atë periudhë Brukseli ka luajtur nxehtë e ftohtë.
Edhe pse aktualisht nuk është e mundur të vlerësohet nëse presidenti i ri i Këshillit Evropian, Antonio Costa, do t’i japë përparësi zgjerimit me Ballkanin Perëndimor, megjithëse vizita e tij e fundit si kryeministër i Portugalisë ishte në rajon.
Costa tha gjithashtu se BE duhet të “fillojë përgatitjen” për procesin e zgjerimit duke ofruar “kushte për të pranuar ata që fton”, transmeton Zhurnal.mk
Roli për zgjerimin e Komisionit të ardhshëm Evropian (2024-2029) i takonte kandidates sllovene Marta Kos. Sipas përgjigjeve të saj ndaj pyetjeve të eurodeputetëve përpara seancës dëgjimore këtë javë, ajo tha se tejkalimi i bllokimeve në zgjerim do të ishte një nga detyrat e saj kryesore gjatë mandatit të saj pesëvjeçar, nëse zgjidhet.
Kos theksoi gjithashtu se çështjet dypalëshe që shkaktojnë bllokimin duhet të zgjidhen menjëherë. Ndër synimet e saj afatshkurtra do të jetë përparimi i kandidatëve në rrugën drejt BE-së, që më konkretisht do të thotë se BE do të mbyllë negociatat e anëtarësimit me Malin e Zi, do të hapë kapitujt e mbetur me Shqipërinë dhe do të hapë grupin e parë të kapitujve me Maqedoninë e Veriut, Ukraina dhe Moldavia.
Duke i kushtuar vëmendje të veçantë kapitujve për sundimin e ligjit, Kos theksoi se zgjerimi duhet të mbetet një proces i bazuar në arritjet individuale të vendeve kandidate, në mënyrë që të jetë i besueshëm dhe i qëndrueshëm, transmeton Zhurnal.mk
Status quo në zgjerimin e BE-së
GJEORGJIA | Statusi i anëtarësimit: vendi kandidat
Gjeorgjia mori një vlerësim të pritshëm të dobët. Sipas raportit, zhvillimet shqetësuese që nga marsi 2024 nuk pasqyrojnë përkushtimin e Qeverisë në rrugën drejt BE-së. Ndër të tjera kritikohen edhe mangësitë e zgjedhjeve të fundit parlamentare, si mospërputhja në procedura dhe frikësimi e presioni ndaj votuesve.
Ish-republika sovjetike në kufirin jugor të Rusisë është kandidate për anëtarësim në BE nga dhjetori 2023. Organizatorët e zgjedhjeve shpallën fituese partinë pro-ruse në pushtet Ëndrra Gjeorgjiane. Opozita pro-evropiane dhe presidenti besojnë se rezultatet janë të falsifikuara.
– Nëse ka vullnet politik nga liderët e Gjeorgjisë, ne ofrojmë një rrugë të qartë për ri-angazhimin e rrugës drejt Bashkimit Evropian – dhe heqjen e të ashtuquajturave Ligji për “influencën e huaj”, tha kreu i diplomacisë së Bashkimit Evropian, Josep Borrell.
Raporti i zgjerimit paralajmëroi gjithashtu: “Nëse Gjeorgjia nuk ndryshon kursin e saj aktual të veprimit që kërcënon rrugën e saj drejt BE-së (…), Komisioni nuk do të jetë në gjendje të propozojë hapjen e negociatave me Gjeorgjinë.”
Gjeorgjia mori statusin e kandidatit në dhjetor 2023. Por Brukseli ka vonuar fillimin e bisedimeve të pranimit për shkak të disa ligjeve represive të miratuara nga partia në pushtet këtë vit.
Zgjerimi i BE-së
MOLDAVIA | Statusi i anëtarësimit: vendi kandidat
Në rastin e Moldavisë, Komisioni Evropian theksoi se miratimi i legjislacionit të BE-së po përparon “pa probleme” dhe se duke qenë se vendi i plotëson të gjitha kushtet, Komisioni Evropian dëshiron të fillojë negociatat për kapitujt, duke filluar nga aspektet bazë “si sa më shpejt të jetë e mundur në 2025”.
Më 20 tetor, Moldavia siguroi ngushtë një kurs pro-evropian në kushtetutë në një referendum të ndjekur nga akuzat se Rusia u përpoq të manipulonte votimin. Nga votuesit, 50.46 për qind kanë votuar për ndryshimet kushtetuese.
Gjithashtu, presidentja e orientuar pro BE-së, Maja Sandu, fitoi një mandat të dytë. Moldavët po dërgojnë një mesazh: ata duan që e ardhmja e vendit të jetë në BE, transmeton Zhurnal.mk
Moldavia u bë kandidate në qershor 2022. Ajo hapi negociatat e anëtarësimit në qershor 2024.
UKRAINA | Statusi i anëtarësimit: vendi kandidat
Sipas Komisionit Evropian, negociatat e anëtarësimit të Ukrainës në BE duhet të përcaktohen vitin e ardhshëm – ngjashëm me rastin me Moldavinë. Pavarësisht agresionit ushtarak të Rusisë, vendi mbetet i palëkundur në angazhimin e tij për reforma në shumë fusha, sipas raportit.
Nëse Ukraina i plotëson të gjitha kushtet, besohet se negociatat për grupin “Vlerat Themelore” mund të fillojnë “që në vitin 2025”. Këtu përfshihen temat e të drejtave themelore, drejtësisë, lirive, sigurisë dhe kontrollit financiar.
Ukraina mori statusin e kandidatit në qershor 2022. Ajo hapi negociatat e anëtarësimit në qershor 2024.
TURQIA | Statusi i anëtarësimit: vendi kandidat
Raporti vuri në dukje një “rifillim gradual” të marrëdhënieve BE-Turqi dhe “hapa konkretë” drejt një shkëmbimi konstruktiv mbi çështjet me interes të përbashkët. Megjithatë, Komisioni shton se Turqia, negociatat e pranimit të së cilës u pezulluan në vitin 2018, nuk e ka ndryshuar trendin negativ të përkeqësimit të vazhdueshëm të standardeve demokratike të vërejtura vitet e fundit, transmeton Zhurnal.mk
Turqisë iu dha statusi i kandidatit në dhjetor 1999. Ajo hapi negociatat e anëtarësimit në tetor 2005.
Vendet e Ballkanit Perëndimor:
SHQIPËRIA | Statusi i anëtarësimit: vendi kandidat
Komisioni Evropian beson se është “thelbësore” të intensifikohet ritmi i reformave që synojnë BE-në. Shqipëria hapi kapitullin e parë në negociatat e anëtarësimit me Bashkimin Evropian më 15 tetor.
Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, tha se ky moment është historik. – Hapja e kapitujve është një arritje e madhe dhe shënon një kthesë historike… Çdo sukses që Shqipëria ka në procesin e BE-së duhet parë si një hap për të gjithë rajonin. Nuk ka të ardhme tjetër për Shqipërinë, tha Rama.
Kapitulli i parë përfshin disa fusha thelbësore si drejtësia, gjyqësori, funksionimi i institucioneve demokratike, prokurimi publik dhe reformat e administratës publike. Progresi në këtë grup do të përcaktojë shpejtësinë e përgjithshme të negociatave. Shqipëria pret prej disa vitesh fillimin e negociatave të anëtarësimit, transmeton Zhurnal.mk
Shqipëria mori statusin e kandidatit në qershor 2014. Ajo hapi negociatat e anëtarësimit në korrik 2022. Sipas raportit të fundit, Komisioni Evropian ka vendosur një objektiv për të përfunduar negociatat e anëtarësimit deri në fund të vitit 2027.
BOSNJE DHE HERCEGOVINA (BeH) | Statusi i anëtarësimit: vendi kandidat
Sipas raportit të fundit të zgjerimit, që nga marsi i këtij viti, procesi i reformave në Bosnje dhe Hercegovinë ka mbetur në stanjacion, ndonëse autoritetet më parë kishin “ndërmarr reforma konkrete”. Rezultatet pozitive u “penguan” nga “ngjarjet në Republika Srpska” (një entitet boshnjak me shumicë serbe) si dhe “retorika e vazhdueshme secesioniste”.
Autoritetet kanë treguar gatishmëri për të arritur një marrëveshje dhe për të përshpejtuar procesin e reformave deri në fund të vitit.
Bosnja dhe Hercegovina mori statusin e kandidatit në dhjetor 2023 dhe hapi negociatat e anëtarësimit në mars 2024.
KOSOVA | Statusi i anëtarësimit: vendi kandidat
Sa i përket Kosovës, Komisioni Evropian në raport pohon se është i gatshëm të formojë një opinion për aplikimin për hyrje sapo ta kërkojë Këshilli Evropian.
Vendet anëtare të BE-së që nuk e njohin Kosovën janë Spanja, Sllovakia, Qiproja, Rumania dhe Greqia.
Kosova aplikoi për anëtarësim në BE në dhjetor të vitit 2022.
Mali i Zi | Statusi i anëtarësimit: vendi kandidat
Komisioni Evropian rikujtoi se në qershor të këtij viti u konfirmua se vendi plotësonte kriteret për kapitujt që lidhen me sundimin e ligjit, gjë që jep mundësinë për mbylljen e përkohshme të seksioneve të tjera “nëse plotësohen kushtet”. Megjithatë, raporti thekson se nevojitet më shumë progres në sundimin e ligjit dhe gjyqësorin, transmeton Zhurnal.mk
Mali i Zi mori statusin e kandidatit në dhjetor 2010 dhe hapi negociatat e pranimit në qershor 2012. Në raport, Komisioni vendosi një objektiv për mbylljen e negociatave të anëtarësimit deri në fund të vitit 2026.
MAQEDONIA E VERIUT | Statusi i anëtarësimit: vendi kandidat
Maqedonia e Veriut vazhdimisht ka deklaruar përkushtimin e saj politik ndaj qëllimit strategjik të integrimit në BE dhe ambicien e saj për të avancuar në negociatat e anëtarësimit, thuhet në Raport, duke shtuar se duhet të zbatohen reforma thelbësore në lidhje me BE-në. Maqedonia e Veriut mban marrëdhënie të mira me shtetet e tjera anëtare të përfshira në procesin e zgjerimit dhe ka vazhduar pjesëmarrjen e saj në nismat rajonale.
Sipas Kornizës negociuese të miratuar në korrik 2022, Maqedonia e Veriut duhet të zbatojë amendamentet kushtetuese për të përfshirë bullgarët në Kushtetutë, së bashku me kroatët, malazezët, hebrenjtë dhe pakicat e tjera si “pjesë e grupeve etnike që jetojnë në vend”, transmeton Zhurnal.mk
Në konkluzionet e Këshillit Evropian në dhjetor 2023 thuhet se – Bashkimi Evropian është i gatshëm të përfundojë fazën fillestare të negociatave të anëtarësimit me Maqedoninë e Veriut sapo të përmbushë detyrimin e tij për të përfunduar ndryshimet kushtetuese siç thuhet në konkluzionet e Këshillit të korrikut. 18 2022, në përputhje me procedurat e brendshme të tij. Këshilli Evropian i bën thirrje Maqedonisë së Veriut që të përshpejtojë përfundimin e këtyre ndryshimeve.
Maqedonia e Veriut mori statusin e kandidatit në dhjetor 2005. Ajo hapi negociatat e anëtarësimit në korrik 2022.
SERBIA | Statusi i anëtarësimit: vendi kandidat
Serbia ka përmbushur kriteret për hapjen e negociatave për pjesët që kanë të bëjnë me konkurrencën dhe rritjen gjithëpërfshirëse. Komisioni Evropian ka siguruar se në vitin e ardhshëm vendi pritet të përshpejtojë zbatimin e reformave në lidhje me hyrjen në BE.
– Pavarësia dhe paanshmëria e gjyqësorit duhet të përmirësohet më tej në gjykatat e nivelit më të lartë dhe në gjykatat e shkallës së parë, thuhet në raport.
– Jemi në rrugën drejt BE-së dhe BE-ja është partneri ynë më i madh për tregtinë e jashtme, ne i kemi vendosur vetes si synim përmbushjen e të gjitha detyrimeve përmes Planit të Rritjes dhe agjendës së reformave deri në vitin 2027, pavarësisht nëse do të jemi anëtarë ( deri atëherë) apo jo, tha presidenti serb Aleksandar Vuçiq në lidhje me raportin vjetor të zgjerimit, transmeton Zhurnal.mk
Serbia u bë vend kandidat në dhjetor 2010, ndërsa negociatat e pranimit u hapën në qershor 2012.
europeannewsroom
