Shkup, 8 mars – Me një sërë ngjarjesh dedikuar luftës ekonomike, politike dhe shoqërore për barazi të grave, sot shënohet Dita ndërkombëtare e gruas – 8 Marsi. Edhe pse progres, megjithatë gratë ende nuk janë të barabarta me burrat për çka flasin të dhënat se është më e vogël përqindja e grave në funksione drejtuese, ndërsa vlerësohet ndryshe edhe puna mes burrave dhe grave për të njejtin vend pune.
Në Maqedoninë e Veriut, sipas të dhënave të publikuara në faqen zyrtare të Fejsbukut të Entit shtetëror të statistikave, në tremujorin e tretë të vitit 2023, në numrin e përgjithshëm të të punësuarve të moshës nga 15 deri në 64 vjeç, meshkujt (56,2 për qind) janë më të përfaqësuar se femrat (43,8 për qind). Gratë janë më të përfaqësuara si infermiere, rrobaqepëse, kontabiliste, mësuese, ekonomiste, shitëse dhe përfaqësuese ligjore. Ata janë më pak të përfaqësuar në pozitat e punës si kamerier (11.9 për qind) dhe policia rrugore (16.8 për qind).
Të dhënat statistikore tregojnë edhe se është i vogël numri i grave në pozitat drejtuese. Të dhënat e përmbajtura në publikimin “Gratë dhe burrat” në Entin shtetëror të statistikave tregojnë se nga numri i përgjithshëm i punëdhënësve në vitin 2021, vetëm 19 për qind kanë qenë gra.
Gratë gjithashtu janë dukshëm më pak aktive në tregun e punës. Shkalla e punësimit të grave në Maqedoninë e Veriut në vitin 2021 ka arritur 38,3 për qind gjegjësisht 55,1 për qind e grave kanë qenë jo aktive ekonomikisht në krahasim me shkallën e pjesëmarrjes aktive të burrave në tregun e punës, e cila ka arritur 56,2 për qindl ndërsa shkalla e moskativitetit ka qenë 32,8 për qind
“Burrat janë pothuajse në mënyrë të barabartë të përfaqësuara në tregun e punës në pjesën rurale dhe urbane të shtetit, ndërsa nga numri i përgjithshëm i grave të punësuara, dukshëm është më i vogël numri i të punësuarve në mejdiset rurale (37 për qind), shkruan në publikim.
Gjithashtu, 59 për qind e grave joaktive në moshën nga 20-64 janë joaktive në tregun e punës për shkak të kryerjes së detyrimeve familjare kundrejt 2,3 për qind të burrave.
Lidhur me arsimin, statistikën thotë se nga viti në vit në fakultetet regjistorhen më shumë gra, ndërsa është numri më i madh i grave që regjistorhen në nivel të dytë ose të tretë të studimeve. Ky raport i përket edhe studentëve që përfundojnë ciklin e parë, të dytë dhe të tretë.
Me rastin e Ditës ndërkombëtare të gruas Kuvendi i Republikës së Maqedonisë së Veriut do të mbahet seancë plenare për rolin e grave në përbërjen e 10-të parlamentare, ndërsa pasdite Platforma për barazi gjinore nën sloganin “Linja e kuqe: Të drejtat e grave nuk janë negociim”, organizon Marsh për të drejtat e grave.
Dita ndërkombëtare e gruas – 8 Marsi, festohet çdo vit në kujtim të protestës së punëtoreve të tekstilit në Nju-Jork me kërkesë për më shumë të drejta, të mbajtur në vitim 1857. Kombet e Bashkuara kanë filluar ta festojnë këtë ditë nga viti 1975, ndërsa dy vite më vonë Asambleja e përgjithshme e KB-së u ka bërë thirje vendeve-anëatre që ta shpallin 8 marsin si festë zyrtare të Organizatës botërore dedikuar të drejtave të grave dhe paqes botërore. Nga atëherë Dita ndërkombëtare e grave festohet në nivel global me fokus në lëvizjen për të drejtat e grave, barazinë gjinore, të drejtat riprodhuese dhe luftën kundër dhunës dhe keqpërdorimin e grave
Festimi i kësaj dite lidhet me iniciativën për vendosjen e të drejtës universale të votës, pra mundësimin e grave për të votuar në zgjedhjet e fillimit të shekullit të kaluar, si dhe me aktivitetet e lëvizjeve punëtore në Amerikën e Veriut dhe Evropë. Festimi i parë i regjistruar i Ditës së gruas ishte më 28 shkurt të vitit 1909 në Nju-Jork i organizuar nga Partia Socialiste e Amerikës dhe që nga viti pasardhës u organizuan demonstratat dhe manifestimet e para në Evropë kushtuar të drejtave të grave.
