Irani paralajmëroi kundër çdo sulmi të ri ndaj tij, pasi shefi i agjencisë së Kombeve të Bashkuara për energji bërthamore tha se ka frikë se do të rikthehet “përdorimi i forcës” nëse dështojnë përpjekjet diplomatike me Iranin.
Në mes të qershorit, Izraeli nisi një fushatë të paprecedent bombardimesh kundër Iranit, duke nxitur një luftë në të cilën Irani u kundërpërgjigj me sulme me raketa dhe dronë.
Gjatë luftës 12-ditore, Izraeli goditi ndërtesat ushtarake dhe bërthamore iraniane si dhe zona të banuara, ndërkaq më vonë Shtetet e Bashkuara sulmuan ndërtesat kyç bërthamore të Iranit.
Konflikti shkaktoi ndërprerje të bisedimeve bërthamore mes Teheranit dhe Uashingtonit që kishin nisur në prill. Një armëpushim mes Iranit dhe Izraelit është në fuqi që nga 24 qershori.
Në një intervistë të publikuar më 23 tetor në gazetën zvicerane Le Temps, kreu i Agjencisë Ndërkombëtare për Energji Bërthamore (IAEA), Rafael Grossi, tha se “nëse dështon diplomacia, kam frikë se do të rikthehet përdorimi i forcës”.
Ministri i Jashtëm iranian, Abbas Araghchi, tha të enjten se nuk është e qartë nëse deklaratat e Grossit ishin bërë “për shkak të shqetësimit apo ishin kërcënim”.
“Por, ata që bëjnë kërcënime të tilla duhet ta kuptojnë se përsëritja e përvojës së dështuar do të çojë vetëm në një dështim tjetër”, tha ai përmes një videoje të publikuar nga Ministria e Jashtme iraniane.
Tensionet ndërmjet Iranit dhe IAEA-së u përshkallëzuan menjëherë pas luftës 12-ditore, me Teheranin që pezulloi bashkëpunimin me agjencinë duke e akuzuar atë për dështim të dënimit të sulmeve izraelite dhe amerikane.
Në shtator, Irani dhe agjencia e OKB-së arritën një kornizë të re bashkëpunimi, por vetëm disa javë më vonë Teherani e shpalli atë kornizë të pavlefshme, pasi Britania, Franca dhe Gjermania aktivizuan një mekanizëm për rivendosjen e sanksioneve të OKB-së, që ishin hequr në bazë të marrëveshjes bërthamore të vitit 2015.
Nga kjo marrëveshje, SHBA-ja u tërhoq në mënyrë të njëanshme më 2018 dhe rivendosi sanksione ndaj Republikës Islamike.
Gjatë intervistës, Grossi tha se Irani që nga lufta ka vendosur “kufizime ndaj inspektimeve sepse ka frikë për sigurinë e tij” dhe lejon inspektime në ndërtesat bërthamore vetëm “në mënyrë të kufizuar.
Sipas Agjencisë Ndërkombëtare për Energjinë Bërthamore, Irani është i vetmi shtet pa armë bërthamore që pasuron uraniumin deri në 60 për qind pastërti, afër pragut prej 90 për qind sa kërkohet për krijimin e një bombe bërthamore.
“Nëse do të ndërmerrte hapat e ardhshëm, Irani do të kishte mjaftueshëm material për rreth dhjetë bomba bërthamore”, tha Grossi.
“Megjithatë, ne nuk kemi asnjë provë që Teherani po përpiqet të ketë armë bërthamore”, shtoi ai./rel
