Shkup, 23 korrik – Kuvendi pasditen e djeshme, me 65 vota për dhe 14 kundër, miratoi Rebalancin e plotësuar të Buxhetit për vitin 2025.
Gjatë debatit, pushteti dhe opozita me mendime të kundërta për këtë dokument strategjik ekonomik.
Qëndrimi i shumicës në pushtet është se Rebalanci i plotësuar i buxhetit do të sigurojë rritje ekonomike dhe se është buxhet që ka më shumë mjete për pensionistët, për të rinjtë dhe për zbatimin e projekteve të mëdha kapitale në komunat. Ata theksuan se të gjitha premtimet e mëdha janë realizuar dhe theksuan se pensionet, pagat në arsim, shëndetësi, polici dhe administratë janë rritur, se ekziston blerja më e mirë e realizuar e produkteve bujqësore dhe projekte të përfunduara infrastrukturore.
Opozita me vërejtje për mospjesëmarrjen e ministries së Financave në pjesën e pasdites së debatit, gjë që sipas tyre, tregon joseriozitetin e Qeverisë ndaj këtij dokumenti strategjik. Për opozitën, Rebalanci i plotësuar i Buxhetit është buxhet që përqendrohet në masa afatshkurtra, në të cilat nuk janë plotësuar rregullat fiskale bazë dhe që është krijuar për të korruptuar në zgjedhjet e tetorit.
Sipas Fatmir Bytyqit të LSDM-së, rebalanci nuk është zhvillimor dhe nuk është i përgjegjshëm në aspektin social, por është buxhet për mbështetje selektive me përllogaritje politike afatshkurtra, i përshtatur si ryshfet parazgjedhor për zgjedhjet e tetorit.
Duke iu referuar deficitit buxhetor, Bytyqi tha se deficiti buxhetor mbetet në 41,3 miliardë denarë ose 4 për qind të PBB-së dhe se kjo është mbi kufirin e lejuar ligjërisht prej 3 për qind ose maksimumi 3,5 për qind në kushte të jashtëzakonshme siç është ndonjë fatkeqësi ose tronditje globale.
“Sot nuk kemi kurrfarë tronditje apo krizë globale, por kemi krizë në planifikim, krizë në llogaridhënie, krizë në sistemin e vlerave përmes të cilave krijohen politikat ekonomike në shtet”, tha Bytyqi.
Ai vuri në dukje se deficiti buxhetor është më shumë se dyfishuar nga fundi i prillit deri në mes të korrikut, gjë që, sipas tij, është një tregues i qartë se kontrolli fiskal ka humbur dhe shpenzimet publike po rriten në mënyrë joproduktive.
Bytyqi theksoi se rebalanci gjithashtu rriti huamarrjen e brendshme dhe të jashtme, duke krijuar kështu një barrë për brezat e ardhshëm, duke bërë të ditur se rebalanci rriti borxhin e brendshëm për 3,15 miliardë denarë dhe borxhin e jashtëm për 1,38 miliardë denarë, dhe se është paralajmëruar huamarrje e re prej 500 milionë euro deri në fund të vitit.
– Sipas vlerësimeve të Këshillit fiskal, borxhi publik do të arrijë në 62,1 për qind të PBB-së – mbi kufirin e lejuar. Përveç kësaj, Këshilli fiskal identifikoi mbi 700 milionë euro detyrime të maturuara, por të papaguara – borxhe të fshehura që nuk regjistrohen në deficit, por në të vërtetë shtypin buxhetin dhe minojnë transparencën”, tha Bytyqi, duke pyetur nëse këto detyrime janë përllogaritur në rebalancin.
Ai theksoi se shpenzimet e mallrave dhe shërbimeve është rritur dhe se zëri për blerjen e automobilave është dyfishuar, ndërsa për EKSPO 2027 që do të mbahet në Serbi, Qeveria do të shpenzojë 1,8 milion euro për stendë përkatësisht 134 metra katrorë, respektivisht 5.550 euro për metër katror.
Lidhur me Ligjin për rritjen lineare të pensioneve, Bytyqi tha se me një zgjidhje të tillë ligjore, 92 për qind e pensionistëve do të marrin më pak sesa do të merrnin me modelin ekzistues, dhe vetëm 22.000 nga mbi 330.000 pensionistë do të marrin 100 denarë më shumë.
Deputeti Halil Snopçe iu referua rritjes së çmimeve të produkteve ushqimore bazë, duke theksuar se 25 për qind e popullsisë jeton në varfëri, ndërsa çmimet në shtet janë më të larta se vendet e rajonit dhe shtetet evropiane.
“Rebalanci nuk parashikon asgjë specifike për përmirësimin e këtyre parametrave dhe vë në rrezik realizimin fiskal. Nuk ka perspektivë realiste për përmirësim ekonomik në shtet”, tha Snopçe. Rebalanci i plotësuar i buxhetit më 16 korrik u miratua nga Qeveria dhe në të janë përfshirë një pjesë e amendamenteve që rezultuan nga debati për amendamentet në Kuvend. Me të sigurohen mjete shtesë për Ministritë e Transportit, Politikës Sociale dhe Arsimit dhe Shkencës.
Bëhet fjalë për rreth gjashtë milionë denarë për dokumentacionin e projektit për rrugë të re në Komunën e Kumanovës në Buxhetin e Ministrisë së Transportit, 50 milionë denarë shtesë për pagesën e kompensimeve sociale në buxhetin e Ministrisë së Politikës Sociale, Demografisë dhe Rinisë, si dhe pesë milionë denarë për Universitetin Goce Dellçev në Buxhetin e Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës. Ministrja e Financave Gordana Dimitrieska-Koçoska tha në seancën e sotme parlamentare se ndryshimet e propozuara në buxhet rrjedhin nga nevojat reale të qytetarëve, institucioneve dhe ekonomisë dhe janë në përputhje me zhvillimet makroekonomike dhe realizimin në gjysmën e parë të vitit.
Ndryshimet, siç theksoi ai, nuk ndryshojnë rrënjësisht qasjen e Qeverisë, por përmirësojnë, optimizojnë dhe përshtatin Buxhetin me prioritetet – shërbimi i detyrimeve kryesore, shpërndarja më e mirë e shpenzimeve dhe përdorimi më efikas i burimeve të disponueshme të financimit.
Në fund të debatit të sotëm, Ministri i Financave tha se nuk do të financohet asnjë fushatë zgjedhore, por do të financohet ndërtimi i spitaleve, shkollave, rrugëve.
“Do të financohet zhvillimi, ky rebalanc është I nevojshëm dhe synon të ardhmen”, tha Dimitrieska- Koçoska.
Sa i përket inflacionit, tha se si Qeveri janë të vetëdijshëm për presionin ndaj qytetarëve dhe se për këtë arsye u siguruan më shumë mjete për rritjen e pensioneve, pagave, sigurimeve shoqërore dhe stabilizimin e sistemit të pensioneve. Hodhi poshtë akuzat nga opozita se rritja lineare do të zbatohej për të gjithë pensionistët.
Bëri të ditur se deficiti buxhetor është planifikuar me kujdes dhe se huamarrja është përgjegjëse me norma të favorshme interesi, për të cilat të dhënat janë në dispozicion të publikut. Në gjashtë muajt e parë të vitit, siç theksoi, të ardhurat u rritën për 8,6 për qind, ndërsa shpenzimet regjistruan rritje prej 5,1 për qind.
