Papritur, lufta tregtare e Donald Trumpit është në fokus shumë më të madh.
Në vend se një luftë në të gjitha frontet kundër botës, kjo tani duket shumë më tepër si një luftë në “territorin e njohur Trumpian”: Amerika kundër Kinës.
Pushimi 90-ditor i tarifave më të larta “hakmarrëse” të vendosura për dhjetëra vende ende lë në fuqi një tarifë universale prej 10%.
Por Kina – e cila dërgon gjithçka nga iPhone-ët tek lodrat e fëmijëve dhe përbën rreth 14% të të gjitha importeve të SHBA-së – është veçuar për një trajtim shumë më të ashpër me një normë 125%.
Trump tha se rritja ishte për shkak të gatishmërisë së Pekinit për t’u kundërpërgjigjur me taksën e vet prej 84% për mallrat amerikane, një lëvizje që presidenti e përshkroi si një “mungesë respekti”.
Por, për Trump, kjo ka të bëjë me punët e papërfunduara të mandatit të parë në detyrë, shkruan John Sudworth, korrespondent i Amerikës së Veriut, në një shkrim të botuar në BBC, përcjell Telegrafi.
“Ne nuk patëm kohë për të bërë gjënë e duhur, të cilën po e bëjmë tani”, kujton ai t’u ketë thënë Trump, gazetarëve.
“Ndryshimi” i Kinës
Gazetari kujton se në vitin 2012, “kur raportova për herë të parë nga Shangai – kryeqyteti i biznesit të Kinës – rritja e tregtisë me vendin u pa nga pothuajse të gjithë – liderë të biznesit global, zyrtarë kinezë, vizita të qeverive të huaja dhe delegacione tregtare, korrespondentë të huaj dhe ekonomistë të ditur”.
Siç thekson ai, ai vend po nxiste rritjen globale, duke siguruar një furnizim të pafund mallrash të lira, duke pasuruar “ushtrinë e punëtorëve të rinj Kinës” të fabrikave dhe duke ofruar mundësi fitimprurëse për korporatat shumëkombëshe.
“Brenda pak vitesh nga mbërritja ime, Kina e kishte tejkaluar SHBA-në për t’u bërë tregu më i madh në botë për Rolls Royce, General Motors dhe Volkswagen”, thekson John Sudworth.
“Kishte edhe një justifikim më të thellë. Ndërsa Kina bëhej më e pasur, kështu shkonte teoria, kinezët do të fillonin të kërkonin reforma politike. Zakonet e tyre të shpenzimeve do të ndihmonin gjithashtu tranzicionin e Kinës në një shoqëri konsumatore”.
Por, sipas tij, e para nga këto aspirata nuk ndodhi kurrë, me Partinë Komuniste në pushtet të Kinës që vetëm sa forcoi kontrollin e saj mbi pushtetin.
Dhe e dyta nuk ndodhi aq shpejt sa duhet, me Kinën jo vetëm që ende varej nga eksportet, por haptazi planifikonte të bëhej gjithnjë e më dominuese.
“Plani i saj famëkeq i politikës – botuar në 2015 dhe i titulluar Made in China 2025 – parashtron një vizion të madh të mbështetur nga shteti për t’u bërë një lider global në një numër sektorësh kryesorë të prodhimit, nga hapësira ajrore tek ndërtimi i anijeve te automjetet elektrike”.
Kina prodhon tani 60% të makinave elektrike në botë – një pjesë e madhe e tyre të prodhuara nga markat e saj vendase – dhe 80% të baterive që i fuqizojnë ato, vë në pah ai.
Pra, tani Trump është rikthyer, me këtë përshkallëzimin e taksave, thekson Sudworth.
Dhe kjo, sipas tij, do të ishte, pa dyshim, tronditja më e madhe që i është dhënë ndonjëherë sistemit të themeluar tregtar global, po të mos ishin të gjitha masat e tjera tarifore që presidenti amerikan ka zbatuar ditët e fundit.
Çfarë mund të ndodhë më pas?
Sipas Sudworth, ajo çfarë do të ndodhë më pas varet nga dy pyetje kyçe.
Së pari, nëse Kina e pranon atë ofertë për të negociuar.
Dhe së dyti, duke supozuar se do të ndodhë përfundimisht, nëse Kina është e gatshme të bëjë ato lloj lëshimesh të mëdha që Amerika kërkon, duke përfshirë një rishikim të plotë të modelit të saj ekonomik të drejtuar nga eksporti.
“Duke iu përgjigjur atyre, gjëja e parë që duhet thënë është se jemi në një territor krejtësisht të paeksploruar, ndaj duhet të jemi të kujdesshëm ndaj kujtdo që thotë se e di se si ka gjasa të reagojë Pekini”, shkruan ai.
Por sigurisht që ka arsye për të qenë të kujdesshëm, mendon gazetari.
“Vizioni i Kinës për fuqinë e saj ekonomike – ai i bazuar në eksporte të forta dhe një treg të brendshëm të mbrojtur fort – tani është i lidhur ngushtë me idenë e saj për përtëritje kombëtare dhe supremacinë e sistemit të saj njëpartiak”.
“Kontrolli i saj i rreptë mbi sferën e informacionit do të thotë se nuk ka gjasa të heqë barrierat e tij ndaj kompanive amerikane të teknologjisë, për shembull”.
Por ka një pyetje të tretë, dhe ajo duhet të përgjigjet nga Amerika.
“A beson SHBA ende në tregtinë e lirë?… Ai flet për përfitimin e një barriere proteksioniste për Amerikën, në mënyrë që të stimulohen investimet e brendshme, të inkurajohen kompanitë amerikane që t’i kthejnë ata zinxhirë të huaj të furnizimit në vend dhe të rrisin të ardhurat nga taksat”.
“Dhe nëse Pekini beson se ky është me të vërtetë qëllimi kryesor i tarifave, ai mund të vendosë se nuk ka asgjë për të negociuar gjithsesi”.
Në fund të shkrimit, Sudworth, thotë se në vend që të përkrahin idenë e bashkëpunimit ekonomik, dy superfuqitë më të mëdha në botë mund ta gjejnë veten të bllokuar në një luftë për supremacinë ekonomike nga fituesi.
“Nëse po, kjo me të vërtetë do të shënonte një shkatërrim të konsensusit të vjetër dhe një të ardhme shumë të ndryshme, ndoshta shumë të rrezikshme”.
