Yasser Arafat është i vetmi lider me të cilin palestinezët identifikohen plotësisht. Ai arriti në të njëjtën kohë të nënshkruajë paqen me Izraelin dhe ta bëjë luftën e tij një markë globale.
Ata kanë ende keffiyeh-in e tij. Të zverdhur, nën një vitrinë. Të fundit ai e veshi para se të vdiste në një klinikë franceze në Clamart, afër Parisit. Yasser Arafat kishte një mënyrë të veçantë për ta lidhur atë në kokë, “ai arrinte ta bënte atë që të varej mbi supet e tij në mënyrë që të kishte formën e Palestinës”. Dhe pranë varrit të Muqatës, ku gjithmonë vihet një roje, mbajnë gjithçka rreth tij: syzet e errëta, revolen e pandashme, uniformat jeshile në ngjyrë ulliri, krevatin dhe tavolinën e punës, mijëra foto e video.
Sondazhet thonë se Yasser Abu Ammar Arafat, edhe në nëntokë, mbetet i vetmi lider me të cilin palestinezët identifikohen plotësisht. Shumë më tepër se me Marwan Barghouti, udhëheqësi i Intifadës së Dytë i varrosur në burg me 5 dënime të përjetshme dhe pa përmendur presidentin e Autoritetit Palestinez, Abu Mazen dhe klikën e tij të korruptuar që ka qenë në pushtet që kur Arafati vdiq.
Ai ishte më i dashur edhe se Hamasi. Në momente armëpushimi në Gaza u ndaluan përkujtimoret, duke pasur frikë nga nostalgjia dhe krahasimet politike. Disa ditë më parë, duke biseduar me shkrimtaren palestineze Suad Amiry, e pyetëm: po të ishte gjallë, çfarë do të mendonte Arafati për 7 tetorin? “Nuk e di. Ai ishte shumë i paparashikueshëm në pozicionet e tij”. Jeta e tij ishte e paparashikueshme, për të cilën pothuajse askush nuk flet 20 vjet pas vdekjes së tij.
Arafati është një fantazmë e papërshtatshme. Udhëheqësi i parë (dhe i fundit) palestinez që nënshkroi paqen me Izraelin në Oslo, duke fituar çmimin Nobel. Udhëheqësi i paqartë që shpiku terrorizmin e fedainëve dhe më pas e mohoi atë, duke njohur të drejtën e ekzistencës së Izraelit dhe përsëri e bëri atë një instrument lufte në Intifadën e Dytë.
Keffiyeh-i i rëndë ndërroi jetë brenda pak ditësh, ndoshta i sëmurë ose ndoshta i helmuar më 11 nëntor 2004. Hetimet ndërkombëtare nga zviceranët dhe rusët, 558 faqet e të dhënave mjekësore, zhvarrosja e trupit të tij, tre autopsitë, 50 mjekët që e ekzaminuan nuk kanë arritur kurrë të sqarojnë plotësisht nëse ishte poloniumi që e vrau (siç pretendojnë palestinezët) apo SIDA (siç thonë izraelitët) apo një sëmundje tjetër e rëndë në gjak.
Polonium, HIV or ‘Palestinium’ — the real story of Yasser Arafat’s death – The World from PRX
Vdekja e tij mbetet po aq e errët sa lindja e tij. Ai vinte nga Kajro nga një familje normale borgjeze, por tha se kishte lindur në Jerusalem tek një i afërm i fisnikëve Huseini, pronarëve të pallateve, klanit historik që prej një shekulli e gjysmë përfshin historinë e Palestinës. Abu Ammar hyri në luftën e armatosur duke themeluar partinë Fatah, ajo që ende sot mban udhëheqjen e Ramallah dhe është kundër Hamasit: laike, e prirur nga e majta.
Arafati më pas krijoi Organizatën për Çlirimin e Palestinës (në vitin 1964, 60 vjet më parë, një tjetër përvjetor) dhe udhëhoqi revoltën e kampeve të refugjatëve fillimisht nga Jordania, pastaj nga Libani, pastaj nga mërgimi në Tunis ku izraelitët bënë përpjekje të panumërta ta bombardojnë, ta helmojnë, ta vrasin në çfarëdo mënyre.
I pritur nga Gaddafi dhe një aleat i Sadam Huseinit në Luftën e Parë të Gjirit, me ndërgjegjen e tij për masakrën në Lojërat Olimpike të Mynihut ’72 dhe dhjetëra sulme dhe rrëmbime, një mik i Fidel Kastros si dhe i Papëve, popullariteti i tij u rrit gjatë dekadave mes antagonistëve në botën arabe, i plasaritur vetëm nga muhabetet për gruan e tij të re Suha, një e krishterë palestineze pak e dashur nga udhëheqësit e OÇP-së dhe nga thashethemet për qindra miliona dollarë që u vodhën, ndoshta të futura në xhep nga anëtarët e familjes ose ndjekësit e tij.
Ndryshe nga ekstremistët e sotëm, Arafati ishte në gjendje ta bënte luftën palestineze një markë globale dhe të mbante marrëdhënie të privilegjuara me amerikanët, sovjetikët dhe evropianët. Lidhjet e tij personale me Mitterrand, Brandt ose Craxi janë historike. Por refuzimi i tij për të negociuar statusin e Jeruzalemit me intifadën e kamikazëve, fillimisht të inkurajuar dhe që më pas doli jashtë kontrollit, strategjia e Arafatit me dy pista, paqe dhe luftë, demonstroi gradualisht dështimin e saj.
I margjinalizuar fillimisht politikisht dhe më pas i rrethuar ushtarakisht në Muqata, ai u zhduk pa asnjë fjalë tjetër për këtë çështje. Epoka e së djathtës agresive izraelite dhe e daljes së liderëve të rinj palestinezë, e zbritën atë në rolin e një ikone po aq të nderuar derisa ajo heshti.
Kanë kaluar 20 vjet. Funerali i tij ishte një demonstrim mbresëlënës i njerëzve. “Me shpirtin tonë/ me gjakun tonë/ do të të nderojmë/ Ebu Ammar!”, – thërriste turma.
Një ditë më parë, Abu Mazen i kushtoi një përkujtim të shkurtër dhe të thatë Arafatit. Është koha kur një nga ministrat e Netanyahut propozon të përfitojë nga epoka e Trump për të aneksuar përfundimisht kolonitë, ndërsa një tjetër kujton se të flasësh për një shtet palestinez tani është jorealiste.
Në Ramallah ata preferojnë të kujtojnë një tjetër përvjetor të Arafatit, 13 nëntor 1974, pesëdhjetë vjet më parë: kur Abu Ammar nuk ishte një plak i munduar nga një ndjenjë disfate dhe i rrethuar nga izraelitët, por udhëheqësi krenar palestinez i cili për herë të parë kur u ftua në podiumin e asamblesë së përgjithshme të OKB-së për të shqiptuar një frazë që është bërë e famshme. Ai e kishte marrë armën në Nju Jork atë ditë, por duhej ta linte jashtë sallës së mbledhjes: “Sot erdha me një degë ulliri dhe një pushkë të lirisë. Mos më lini të më bjerë ulliri nga dora”. Si përfundoi, e dimë. ©Përgatiti LAPSI.al
