Shkup, 26 qershor – Nga njëra anë flitet për integrim, reforma dhe barazi nga ana tjetër zvarritet me dekada një problem që lidhet drejtpërdrejt me të drejtën themelore për arsim dhe barazi për qytetarët e këtij vendi, vetëm pse ata i përkasin një komuniteti fetar tjetër nga ai dominues. Ky është realiteti i Maqedonisë së Veriut në vitin 2025, një shtet që aspiron Bashkimin Evropian, por që ende nuk ka arritur të ndëshkojë diskriminimin institucional dhe të tejkalojë paragjykimet e thella strukturore, shkruan Zhurnal.
Medresantët pasqyra reale e barazisë së këtij shteti –
Çështja e medresantëve dhe pamundësia e tyre për të vazhduar studimet në universitetet publike është më shumë se një problem arsimor. Ajo është një simptomë e një sëmundjeje të rëndë hipokrizia shtetërore në raport me të drejtat e barabarta. Për vite me radhë, shqiptarët myslimanë që përfundojnë shkollimin në Medresenë “Isa Beu” janë përjashtuar nga mundësia e regjistrimit në universitete publike, pavarësisht se ndjekin një shkollë të njohur nga vetë Ministria e Arsimit. Dhe, më ironikja është që edhe kur paraqiten “zgjidhje”, ato rezultojnë mashtrime elektorale.
Kujtojmë se, vetëm vitin e kaluar ish-kryeministri teknik, Talat Xhaferi, u shfaq krah për krah me kreun e BFI-së Shaqir Fetahu, duke proklamuar një “zgjidhje përfundimtare”. Dhe megjithatë, Gjykata Kushtetuese e hodhi poshtë këtë vendim si antikushtetues dhe në kundërshtim me parimet e shtetit laik. Kjo tregon se jo vetëm që zgjidhja nuk ishte e qëndrueshme, por se ishte ndërtuar mbi baza të dobëta ligjore dhe politike për përfitime të përkohshme dhe jo për drejtësi e zgjidhje afatgjate.
Sot, qeveria aktuale me iniciativë të zëvendëskryeministrit, Izet Mexhiti, ka publikuar një draftligj të ri që synon të institucionalizojë këtë çështje përmes një ligji të posaçëm. Sipas tij, më nuk do të ketë manipulime politike, por një zgjidhje ligjore. Nëse zbatohet me përpikëri, ky ligj do të kërkojë që planprogramet e shkollave fetare qoftë Medreseja, qoftë shkolla teologjike ortodokse të përputhen me standardet e arsimit të mesëm në vend dhe të përgatisin nxënësit për maturë shtetërore, duke u hapur rrugën për universitet publik. Ky është një hap i vonuar, por i domosdoshëm.
Por pyetja që lind natyrshëm është se pse u deshën mbi 30 vite që të hidhej ky hap? Pse u diskriminuan me mijëra të rinj shqiptarë dhe myslimanë në emër të “sekularizmit”, ndërkohë që shkollat teologjike ortodokse gëzonin të drejta të plota dhe pranime të garantuara në sistemin e arsimit të lartë?
Ky nuk është sekularizëm kjo është një formë e kamufluar e diskriminimit. Dhe nuk është vetëm problem i së kaluarës është ende sot e kësaj dite i gjallë, sepse mungesa e barazisë në qasje, në njohje dhe në standarde po shkatërron besimin e qytetarëve në drejtësinë e shtetit.
Nëse Maqedonia e Veriut dëshiron me të vërtetë të jetë një shtet evropian, atëherë duhet të ndërtojë një demokraci që nuk i ndan qytetarët në “të barabartë” dhe “më pak të barabartë”, varësisht nga përkatësia fetare. Sepse nuk mund të ketë integrim real evropian në një vend ku edhe vetë arsimimi ndëshkohet kur buron nga një sistem që nuk përputhet me shumicën kulturore ose etnike.
Në këtë kontekst, pyetja e madhe mbetet se kujt i shërben ky diskriminim? A mos është një mënyrë për të penguar që nxënësit të zgjedhin medresenë? Apo ndoshta një strategji e heshtur për t’i penguar të rinjtë e këtij komuniteti të avancojnë në karrierë përmes rrugës më të drejtë të arsimit?
Nëse vërtet dëshirojmë një shoqëri të drejtë dhe gjithëpërfshirëse, atëherë duhet të garantojmë kushte të barabarta për të gjithë nxënësit pa marrë parasysh nëse studiojnë në Medrese apo në ndonjë gjimnaz të zakonshëm. Ligji i ri është një mundësi për ta bërë këtë, por vetëm nëse mbetet larg kalkulimeve politike dhe implementohet me ndershmëri e përkushtim institucional. Drejtësia nuk duhet të jetë privilegj për shumicën. Ajo duhet të jetë themel i pakushtëzuar për çdo qytetar të këtij vendi pavarësisht gjuhës që flet apo Zotit që i lutet. Vetëm atëherë Maqedonia e Veriut do të mund të pretendojë me integritet se është një demokraci moderne dhe evropiane. /Zhurnal.mk
