Shkup, 8 maj – Ndryshimet në Ligjin për Inspektoratin për Përdorimin e Gjuhëve morën sot mbështetje nga anëtarët e Komisionit parlamentar për sistemin politik dhe marrëdhëniet ndërmjet bashkësive. Ndryshimet u propozuan nga deputetët e VMRO-DPMNE-së dhe ZNAM. Për gjashtë amendamentet e parashtruar nga deputeti i “Frontit Europian” Sali Murati, nuk është dhënë mbështetje nga anëtarët e Komisionit.
Për amendamentin e gjashtë të fundit, kryetari i Komisionit të sistemit politik, Ljupço Prenxhov, i bëri thirrje Muratit ta tërheqë atë sepse, siç theksoi ai, nuk mund ta hidhte në votim sepse në amendamentin, deputeti kërkon ndryshim në nenin 8, paragrafi 5, ndërsa zgjidhja ligjore ka shtatë nene. Kësaj, Murati iu përgjigj se në rregullimin e ndryshimeve, shërbimet parlamentare kishin bërë një gabim teknik dhe se ai nuk do të tërhiqte amendamentin e gjashtë sepse, siç tha ai, konsideron se ka të drejtë.
Ndryshimet në ligjin për Inspektoratin e Përdorimit të Gjuhëve parashikojnë heqjen e statusit të tij juridik. Ndryshimet gjithashtu parashikojnë që Drejtori i Inspektoratit të posedojë vërtetim, certifikatë ose dokument tjetër për dhënien e provimit për njohjen e njërës prej katër gjuhëve më të përdorura të Bashkimit Evropian (anglisht, frëngjisht, gjermanisht dhe italisht) në nivelin B2 të Kornizës Referente Evropiane për Gjuhët, të lëshuar nga një ent ose institucion në shtet ose jashtë shtetit, i regjistruar si dhënës i këtij shërbimi.
– Drejtori i ushtron kompetencat e tij në përputhje me nenin 30 të Ligjit për Mbikëqyrje Inspektuese. Të punësuarit, pajisja, dokumentacioni, pretendimi dhe shlyerja e detyrimeve, si dhe mjetet tjera nga Inspektorati për përdorimin e gjuhëve merren nga Ministria e Drejtësisë. Në ditën e hyrjes në fuqi të këtij ligji pushon të jetë e vlefshme pjesa e nenit 20 paragrafi (1) të ligjit për përdorimin e gjuhëve, që i referohet cilësisë së personit juridik të Inspektoratit, bëhet e ditur në arsyetimin e publikuar në ueb faqen e Kuvendit për këtë zgjidhje ligjore.
Deputeti i “Frontit Europian” dhe propozuesi i amendamenteve, Sali Murati, theksoi se me gjashtë amendamentet e parashtruara të tij mbrohet thelbi i Kushtetutës neni 7 i Kushtetutës, neni 48 i Kushtetutës dhe Ligji për përdorimin e gjuhëve.
Deputetët e “Frontit Evropian” gjatë debatit theksuan se qëllimi i ndryshimeve në ligj është kontrolli i punës së Inspektoratit dhe ndërhyjras në Ligjin për përdorimin e gjuhëve.
Rina Ajdari, deputete e “Frontit Evropian”, theksoi se qëllimi i ligjit është heqja e një organi të pavarur dhe kthimi i tij në një zyrë të zakonshme ku do të funksionojë brenda një institucioni me tendencë për të kontrolluar dhe kryer shkelje nga pushteti aktual. Kjo, siç thekson ajo, vë në rrezik efektivitetin dhe integritetin e punës që Inspektorati ka bërë deri më tani, duke e bërë atë një subjekt që është në duart e pushtetit.
– Ky ndryshim që dëshirohet të kalojë nga shumica parlamentare ka pasoja të drejtpërdrejta mbi qytetarët, sepse do të zvogëlojë mundësinë për të mbajtur përgjegjës ata që shkelin Ligjin për Gjuhët. Në vend se të avancohet ky Propozim ligji, na kthen në sistem të centralizuar dhe sistem pa shpresë. Për ta bërë dëmin edhe më të madh, po bëhen përpjekje për të hyrë në ligjin e gjuhëve, për të hequr nenin 20 të këtij ligji, i cili lidhet me të drejtën e veprimit juridik të këtij inspektorati. Edhe pse kjo ndërhyjre flagrante nuk është e lejuar për ne si deputetë shqiptarë në këtë Kuvend, i njëjti veprim është antikushtetues dhe të gjithë ju që jeni këtu e dini këtë, tha ajo.
Ajdari theksoi se arsyeja e dytë për këto ndryshime në Ligj është drejtori – një staf i partisë që, siç tha ai, qeveria dëshiron të ndikojë në këtë Inspektorat që nuk i plotëson kushtet.
Deputeti i VMRO-DPMNE-së Antonio Milloshoski thekson se amendamentet nuk korrespondojnë me ligjet që u miratuan bashkërisht nga një shumicë e madhe. Ai theksoi se do të abstenonte nga votimi në mënyrë që, siç tha ai, të mos keqkuptoheshim si nga propozuesi i amendamenteve ashtu edhe nga cilido koleg tjetër deputet.
“Inspektoratet, qoftë Inspektorati për Gjuhën Shqipe, Inspektorati për Gjuhën Maqedonase, Inspektorati i Tregut. Inspektorati i Arsimit dhe inspektoratet e tjera në vend, ne së bashku si shumicë parlamentare, por edhe deputetët e BDI-së, kanë votuar ndryshimet në ligjin për organizimin dhe punën e organeve të administratës shtetërore, ku parashikohet reduktimi i personave dhe subjekteve juridike, respektivisht bashkimi i inspektorateve në ministritë amë. Për më tepër, kjo reformë është një nga kushtet e vendosura nga Agjenda reformuese, e cila është miratuar vazhdimisht nga dy qeveri – si qeveritë e mëparshme ashtu edhe ato aktuale, dhe është në përputhje me Planin e rritjes së Komisionit Evropian. Konsideroj se edhe pse dikush dëshiron ta paraqesë këtë çështje si temë etno-politike, kjo çështje është një temë reformuese që është në përputhje me legjislacionin aktual dhe ligjin më të lartë mbikëqyrës për organet e administratës shtetërore, i cili u votua me 88 deputetë nga shumica parlamentare dhe grupi parlamentar i BDI-së, duke përfshirë deputetin Sali Murati. Konsideroj se duhet të jemi konsistentë, nëse kemi votuar për Ligjin për reformat e organeve të administratës shtetërore, atëherë duhet ta kuptojmë këtë si një reformë administrative legjislative që ndërkohë na është kërkuar jo vetëm për këtë, por që të gjitha 20 inspektoratet e Komisionit Evropian ta zbatojnë atë në mënyrë që të mund të marrim një pjesë të mjeteve të parashikuara në Planin për rritje, ndërsa janë të dedikuara për Maqedoninë”, tha Milloshoski.
Deputeti i Lëvizjes ZNAM, Boban Karapejovski, theksoi se me ndryshimet ata donin që të gjitha inspektoratet në përputhje me Ligjin për Organizimin dhe Punën e Organeve të Administratës Shtetërore dhe Ligjin për Mbikëqyrje Inspektuese të marrin vendin e tyre dhe të mund të funksionojnë.
“Dje në ora 16:30 është dorëzuar Propozim ligji për ndryshimin e Ligjit për përdorimin e gjuhës maqedonase sepse Inspektorati për gjuhën maqedonase ka status më modest se Inspektorati për gjuhën shqipe. Me fjalë tjera, janë zgjidhur gjëra si ajo se si do të funksionojë vetëm në Ligjin për gjuhën maqedonase, nuk ka edhe në ligjin për përdorimin e gjuhëve dhe ligj të veçantë. Në statusin e saj më modest në vetëm një ligj që rregullohen vetëm pak gjëra. Propozim-ndryshimi i djeshëm në nenin e parë thotë: “fshihen fjalët me cilësinë e personit juridik ”. E njëjta siç propozohet në këtë Ligj. Në nenin 4 të Propozimit për ndryshime dhe plotësimin e Ligjit për përdorimin e gjuhës maqedonase të parashtruar dje, në nenin 4 qëndron: “Drejtori i ushtron kompetencat e tij në përputhje me nenin 30 të Ligjit për Mbikëqyrje Inspektuese”. Në nenin 3 të Propozim ligjit për emërtimin e Ligjit për Përdorimin e Gjuhëve, Inspektorati për Përdorimin e Gjuhëve thuhet: “Drejtori ushtron kompetencat e tij në përputhje me nenin 30 të Ligjit për Mbikëqyrje Inspektuese”. Në mënyrë identike. Ne nuk duam asnjë lloj inspektorati të fitojë status të veçantë, por të gjitha inspektoratet në përputhje me Ligjin për Organizimin dhe Punën e Organeve të Administratës Shtetërore dhe Ligjin për Mbikëqyrje Inspektuese të marrin përfundimisht vendin e tyre dhe të mund të funksionojnë. Njerëzit nuk kanë marrë pagë për katër muaj. Hajde të shikojmë aspektin funksional. Mua më duket se me këto debate, sikur doni të mos funksionojë Inspektorati për përdorimin e gjuhës shqipe. Në këtë mënyrë, e bllokojmë punën e tij. Ne duam ta zhbllokojmë punën praktikisht. Nëse vetëm një dispozitë më thotë tani që shfuqizon ndonjë juridiksion në lidhje me mbikëqyrjen e përdorimit të gjuhës shqipe, se gjuha shqipe është shfuqizuar, unë menjëherë këtu do ta tërheq Ligjin”, tha Karapejovski.
