Akullnajat kërcënojnë furnizimin me ushqim dhe ujë të 2 miliardë njerëzve në mbarë botën, ka paralajmëruar OKB-ja, pasi ritmet aktuale të shkrirjes “të paprecedentë” do të kenë pasoja të paparashikueshme.
Sipas një raporti të UNESCO-s, dy të tretat e të gjithë bujqësisë në botë ka të ngjarë të preken në një farë mënyre nga shkrirja e akullnajave, të nxitura nga kriza klimatike.
Bëhet e ditur se më shumë se 1 miliard njerëz jetojnë në rajone malore dhe, nga ata në vendet në zhvillim, deri në gjysma tashmë po përjetojnë pasiguri ushqimore.
Kjo ka të ngjarë të përkeqësohet, pasi prodhimi i ushqimit në rajone të tilla varet nga ujërat malore, shkrirja e borës dhe akullnajat, sipas Raportit Botëror të Zhvillimit të Ujit 2025.
Vendet e zhvilluara janë gjithashtu në rrezik: në SHBA, për shembull, pellgu i lumit Kolorado ka qenë në thatësi që nga viti 2000 dhe temperaturat më të larta nënkuptojnë më pak reshje.
Audrey Azoulay, drejtoresha e përgjithshme e UNESCO-s, tha: “Pavarësisht se ku jetojmë, ne të gjithë varemi në një farë mënyre nga malet dhe akullnajat. Por këto kulla uji natyrore po përballen me rrezik të afërt. Ky raport tregon nevojën urgjente për veprim.”
Raportohet se shkalla e ndryshimit të akullnajave është më e keqja e regjistruar, sipas një studimi të veçantë nga Organizata Botërore Meteorologjike, e cila publikoi raportin e saj vjetor për gjendjen e klimës këtë javë, shkruan the Guardian, përcjell Telegrafi.
Humbja më e madhe trevjeçare e masës së akullnajave të regjistruar ka ndodhur në tre vitet e fundit, zbuloi studimi, me Norvegjinë, Suedinë, Svalbard dhe Andet tropikale ndër zonat më të prekura.
Afrika Lindore ka humbur 80% të akullnajave të saj në vende dhe, në Ande, gati gjysma e akullnajave janë shkrirë që nga viti 1998.
Akullnajat në Alpe dhe Pyrenees, më të prekurat në Evropë, janë tkurrur me rreth 40% përafërsisht në të njëjtën periudhë.
“Shkrirja e akullnajave ka pasur një ndikim të mëtejshëm”, shtoi Abou Amani, drejtor i shkencave të ujit në UNESCO.
“Shkrirja e akullnajave ka një ndikim në reflektimin e rrezatimit diellor dhe kjo do të ndikojë në të gjithë sistemin klimatik”, paralajmëroi ai.
Më shumë ortekë do të rezultojnë gjithashtu, pasi shiu që bie në dëborë është një faktor kryesor pas formimit të ortekëve.
Uji i grumbulluar nga shkrirja e akullnajave gjithashtu mund të lëshohet, duke shkaktuar përmbytje të papritura në lugina ose te njerëzit që jetojnë më poshtë shpateve.
Gjithashtu, ngrirja e përhershme po shkrihet, duke lëshuar metan nga tokat malore që po zbulojnë akullnajat që shkrihen.
Ndryshe, një studim i mëparshëm, i botuar muajin e kaluar në Nature, zbuloi se gjysma e masës globale të akullnajave do të humbiste deri në fund të shekullit, nëse ngrohja globale nuk do të ndalohej.
Alex Brisbourne, një gjeofizikan i akullnajave në Antarktikun Britanik, tha: “Akullnajat malore përmbajnë disa nga rezervuarët më të mëdhenj të ujërave të ëmbla në Tokë. Uji i shkrirë i lëshuar në verë siguron furnizimin me ujë për një miliardë njerëz. Ndikimi i shkrirjes së tillë të akullnajave do të ndihet menjëherë.”
