Berlin, 5 shkurt – Gjermania me vizitën e ministrit të Mbrojtjes Boris Pistorius dhe grupit parlamentar për marrëdhëniet me Evropën Juglindore, nis aktivitetet e këtij viti në Ballkanin Perëndimor. Ka shumë pyetje të hapura, si në vitet e mëparshme.
Menjëherë pas marrjes së pushtetit në fund të vitit 2021, qeveria e re gjermane e bëri të qartë se Ballkani Perëndimor do të jetë fokusi i aktiviteteve të politikës së jashtme. Qeveria e kancelarit Olaf Scholz ka miratuar mantrën e kahershme që BE-ja nuk duhet t’ia lërë rajonin aktorëve të tjerë si Rusia, Kina dhe Turqia, transmeton Zhurnal.mk.
Agjenda u intensifikua pas sulmit të Rusisë ndaj Ukrainës, e ndjekur nga vizitat e anëtarëve të rangut të lartë të qeverisë, kryesisht ministrja e Jashtme Analena Berbock dhe kancelari Scholz në vitin 2022. Lartë në listën e prioriteteve për rajonin ishte dhe mbetet qasja e rajonit ndaj Bashkimit në përputhje me premtimet e Selanikut në vitin 2003. “Patatet e nxehta” që pengojnë janë të njëjtat në 2024 si dy vjet më parë, ndër të cilat prioriteti kryesor është parandalimi i mundësisë së shpërthimit të konflikteve, zgjidhja e të cilën BE-ja në kohë lufte nuk do të ishte në portat e saj ajo kishte kapacitet.
Kësaj duhet shtuar fakti se disa liderë në rajon (kryesisht Aleksandar Vuçiq) kohët e fundit kanë folur gjithnjë e më shumë për nevojën për armatim, gjë që nuk e mbështet axhendën e devijimit të burimeve të mundshme të konflikteve, veçanërisht nëse merrni parasysh rrëfehet incidenti i rëndë që ndodhi vitin e kaluar në Banjskë në veri të Kosovës që tronditi bashkësinë ndërkombëtare.
Ministri i Mbrojtjes Boris Pistorius sot po udhëton për në Beograd, Sarajevë dhe Prishtinë, siç ka konfirmuar për DV Ministria e Mbrojtjes në Berlin. Kështu, ai dëshiron t’i bëjë të ditur Ballkanit Perëndimor se Gjermania, përveç shumë problemeve të tjera të politikës së jashtme, nuk e ka shtyrë rajonin anash. Edhe pse agjenda zyrtare e udhëtimeve ende nuk është bërë e ditur dhe vetë nisja është mbajtur sekret deri në momentin e fundit, paraprakisht është e qartë se Pistorius, përndryshe nga SPD, po përcjell një mesazh nga qeveria gjermane për nevojën e të gjendet një zgjidhje për dy probleme urgjente në rajon: marrëdhëniet ndërmjet Serbisë dhe Kosovës dhe vendosja e stabilitetit në BeH.
Pistorius pret pjesën kryesore të punës së tij në Beograd, sipas shkencëtarit politik Stefan Surliç nga Fakulteti i Shkencave Politike atje. “Mund të presim presion ndaj Vuçiqit për të pranuar planin gjermano-francez, i cili përfshin zhbllokimin e Kosovës në nivel ndërkombëtar dhe anëtarësimin në organizata ndërkombëtare. Pritet edhe një lloj normaliteti i ri, që do të nënkuptonte se komuniteti serb do të integrohej plotësisht në institucionet e Kosovës me pranimin e njëkohshëm të themelimit të “Bashkësisë së Komunave Serbe”, thotë DV Surlic, e cila po qëndron në Berlin. ditë. Serbia dhe Kosova, pas përplasjes së vitit të kaluar në Banjska dhe në kohën kur Vuçiq kërkon një seancë të jashtëzakonshme të Këshillit të Sigurimit për të shfuqizuar dinarin e Kosovës, janë çdo gjë tjetër veçse në prag të marrëveshjes. Krahas kësaj është edhe pakënaqësia e deputetëve gjermanë për mbajtjen e zgjedhjeve në Serbi, e cila mund të jetë temë e bisedës në Beograd.
Njëkohësisht me vizitën e Pistorius, në Kosovë dhe Maqedoni do të qëndrojnë edhe përfaqësues të Grupit Parlamentar për marrëdhëniet ndërmjet Gjermanisë dhe Evropës Juglindore. Një nga anëtarët e delegacionit, politikani i Liberalëve në pushtet, Thomas Hacker, në një bisedë për DV ka bërë të qartë se kë e konsideron rrezik potencial për rajonin. “Vizita e Pistorius vjen në një kohë kur situata e sigurisë në Ballkan, edhe pse e qëndrueshme, ka potencial serioz për përshkallëzim për shkak të telasheve si Milorad Dodik dhe Aleksandar Vuçiq”. Ministri vjen në kohën e duhur për të theksuar edhe një herë mbështetjen dhe interesin tonë për ruajtjen e paqes dhe për t’ua bërë të ditur të gjithëve këtë”, tha Hacker. Ai është i vendosur që Pistorius duhet të dënojë qartë sulmin ndaj trupave të NATO-s më 29 maj 2023 dhe kërkon ligjor pasoja për përgjegjësit.
Kolegu i grupit parlamentar nga radhët e të Gjelbërve, Boris Mijatoviq, thotë se vizita e Pustorius mund të kontribuojë në rritjen e sigurisë së ushtarëve gjermanë të stacionuar në Ballkanin Perëndimor. “Udhëtimi i ministrit Pistorius thekson gatishmërinë e qeverisë gjermane për të mbështetur në mënyrë aktive dhe të qëndrueshme rajonin. I shprehim falënderimet tona ushtarëve gjermanë në Kosovë dhe BeH që japin një kontribut të rëndësishëm për stabilizimin dhe sigurinë”, thotë Mijatoviq.
Ai shpesh qëndron në rajon dhe ka ndjekur zgjedhjet në Serbi dhe qëndrimi i tij në Beograd nuk ia zvogëloi frikën për ndikimin negativ të Rusisë në rajon. “Kërcënimi i agresionit rus është një sfidë për të gjithë rajonin. Sulmi ndaj Ukrainës është një krim që nuk duhet të përsëritet. “Rusia po përpiqet, për shembull, duke përdorur dezinformata, të destabilizojë vendet tona në BE dhe EJL,” beson Mijatović.
Surliq beson se përkundër më shumë se kritikave të qarta ndaj strukturës qeverisëse pas zgjedhjeve në Serbi, Gjermania nuk e ka ndryshuar politikën e saj të butë ndaj Beogradit. “Mendoj se politika e Gjermanisë ndaj Beogradit nuk ka ndryshuar fare. Ndoshta vetëm në nivelin e retorikës. “Nuk ka më shumë lëvdata për Vuçiqin si më parë, por Gjermania ende e sheh Vuçiqin si një partner të besueshëm, veçanërisht në kontekstin e dialogut me Prishtinën”, thekson Surliq.
Por kjo është pikërisht ajo që duhet të ndryshojë, sipas Hacker. “Për fat të keq, Serbia vazhdon me politikën e jashtme të uljes në dy karrige në të njëjtën kohë dhe vazhdon të tërheqë për hundë Gjermaninë dhe BE-në, pa u frikësuar nga pasojat e Bashkimit”, është i vendosur Hacker. Si shembull më të fundit, ai përmend deklaratën e kryeministres Brnabiq, e cila falënderoi shërbimin sekret rus për shpëtimin e Serbisë nga “skenarët e Maidanit të udhëhequr nga Gjermania”.
“Unë thjesht nuk mund ta kuptoj pse Aleksandar Vuçiq konsiderohet garantues i sigurisë”, thotë ai.
Surliq shton gjithashtu se Vuçiq perceptohet si një aktor i sigurisë jo vetëm kur bëhet fjalë për marrëveshjen me Kosovën, por edhe për situatën në BeH. Ndonëse, sipas tij, Vuçiq gjithnjë e më shumë po përpiqet të shmangë rolin e zgjidhësit të problemeve në Ballkan.
“Vuçiq e bëri të ditur se nuk i pëlqen koncepti sipas të cilit po i bëhet presion nga të dyja palët, paralelisht me Kosovën dhe BeH. “Mendoj se nga atje Gjermania dhe BE-ja do t’i drejtohen zgjidhjes së problemit me Dodikun vetëm pasi të zgjidhet çështja e Kosovës, duke mos toleruar kategorikisht asnjë tendencë separatiste”, përfundon Surliq.//DW
